Yükleniyor...
Rel=”next” ve rel=”prev” attribute’larının kullanımdan kalkması ile birlikte community tarafından SEO uyumlu Pagination yapısı hakkında oldukça çeşitli stratejiler test edildi. Daha önce gerçekleştirilen bu çalışmaları da kaynak alarak, günümüzde SEO performansına zarar vermeyecek ve hatta olumlu yönde etkileyecek Pagination yapısı nasıl olmalı sorusuna yanıt vermek istiyoruz.
Pagination; içerik, ürün ya da medya benzeri elementlerin tek bir sayfaya sığmadığı durumlarda sıralı sayfalar oluşturmak için kullanılan bir tasarım tekniğidir. Pagination yapısı blog sitelerinden forumlara, e-ticaret sitelerinden dizin sitelerine kadar oldukça geniş bir kategoride kullanılır. Zaman zaman gelirini maksimize ederken kullanıcı deneyimini umursamayan haber sitelerinin, haber içerikleri için de pagination yapısını kullandığını görebilirsiniz.
Pagination yapısı, özellikle içerisinde binlerce ürün barındıran e-ticaret siteleri için büyük bir öneme sahiptir. Tüm bu ürünlerin arama motoru robotları tarafından “direkt” olarak keşfedilmesi mümkün olmadığından (çoğu zaman), ürünlerin arama motoru robotları tarafından keşfedilebilmesi kullanılmakta olan Pagination yapısıyla doğrudan bağlantılıdır.
Pagination yapısı daha önce rel=”next” ve rel=”prev” attribute’ları ile sorunsuz bir şekilde kurgulanabilmekteydi. Ancak 2019 yılında Google’ın artık bu Pagination attribute’larını kullanmadığını duyurmasıyla birlikte, SEO için ideal Pagination yapısını keşfetmek için pek çok farklı test ve araştırma gerçekleştirildi. Günümüzde Pagination hakkında kesin yargılara varmak ve “En iyi yapı budur!” gibi söylemlerde bulunmak halen zor olsa da gerçekleştirilen çalışmalar, Pagination yapıları arasındaki farkı açık bir şekilde göz önüne seriyor.
Aşağıdaki başlıkları inceleyerek sektörde yaygın olarak kullanılan Pagination yapılarını görüntüleyebilir, bu yapılar arasında hangilerinin diğerlerine oranla daha iyi bir performans gösterdiğini inceleyebilirsiniz.
Bir e-ticaret sitesi yönetiyorsanız, yalnızca tek bir kategorinizde dahi binlerce ürünün bulunması muhtemeldir. Tüm bu ürünlerin arama motorları tarafından taranabilmesi ve indexlenebilmesi için yalnızca Sitemap’e bel bağlamamalısınız. Bu durumda, internet sitenizde kullanıyor olduğunuz Pagination yapısı, ürünlerin keşfedilmesi ve indexlenmesi açısından büyük bir öneme sahip olacaktır.
Pagination yapısı yalnızca arama motoru robotları için değil, kullanıcılar için de önemlidir. Kullanıcıların kategorilerinizde stabil ve başarılı bir navigasyona sahip olması yine doğrudan Pagination yapınızla bağlantılıdır.
Pagination yapısı kurgularken tercih ettiğiniz yöntemlerin internet sitenizin taranabilirliğine zarar vermesi de oldukça muhtemeldir. Tam olarak bu sebepten, bir Pagination yapısı kurgularken mutlaka birden çok strateji hakkında fikir sahibi olmalısınız ve karşınıza çıkan ilk yapıyı sitenizde uygulamamalısınız.
Daha önce de belirttiğimiz üzere 2019 yılında Pagination sayfaları için kullanılan next ve prev attribute’ları kullanımdan kaldırıldı.
Öncesinde ise majör bir hata ya da problem olmadığı sürece, rel=prev/next attribute’ları Pagination yapılarının tamamıyla taranmasını ve indexlenmesini sağlıyordu. Aşağıdaki görselde de görülebileceği üzere, prev/next attribute’ları hakkında “indexing signal” benzeri bir tanım kullanılmıştır. Yani bu yapıyla işaretlenmiş olan sayfa, arama motoru robotları tarafından sıradan bir sayfa olarak değil; Pagination yapısına ait bir sayfa olarak değerlendiriliyordu.
2019 yılında gerçekleştirilen bir Google Webmaster Hangout’ta John Mueller, kullanımdan kaldırılan next/prev attribute’ları sonrasında Pagination yapılarının nasıl olması gerektiği ile ilgili bir dizi bilgi sundu.
Kaynak: https://www.youtube.com/watch?v=1xWLUoa_YIk
Yukarıdaki alıntıdan da anlaşılabileceği üzere; Pagination sayfaları, internet sitenizdeki herhangi bir sayfa gibi muamele görüyor.
Not: Günümüzde halen pek çok internet sitesinde next/prev yapısını görüntülemek mümkündür. Bu yapı her ne kadar Google tarafından kullanılmıyor olsa da bu bağlantıların halen internet sitenizde bulunuyor olması size bir problem yaratmayacaktır.
Bu sebepten bir Pagination yapısı kurgularken, Pagination sayfalarının tıpkı diğer sayfalar gibi işlemlere tabi tutulduğunun farkında olmalı ve bu sayfaların optimizasyon işlemleri sırasında dikkatli olmalısınız.
Pagination yapılarının sahip olması gereken temel kriterler şunlardır:
Pagination yapıları özellikle UX’i ilgilendiren konulardan biri olduğundan, bu yapının dizaynında yalnızca SEO faktörü değil; kullanıcı faktörü de göz önünde bulunduruluyor. Bu sebepten, kullanabileceğiniz birden fazla Pagination yapısı bulunuyor.
Tüm bu Pagination yapılarının kendilerine has avantajları ve dezavantajları bulunuyor. Örnek vermek gerekirse; kullanıcı deneyimini iyileştiren ve özellikle kullanıcıların deneyimini “kolaylaştıran” Infinite Scroll yapısı bugün pek çok büyük e-ticaret markaları tarafından tercih ediliyor olsa da bu yapının SEO performansı bazı soru işaretleri yaratıyor. UX açısından nispeten ilkel olarak görülen klasik pagination yapısı kullanıcı deneyimi açısından çığır açmıyor olsa da söz konusu taranabilirlik olduğunda, diğer yöntemlere nazaran çok daha başarılı oluyor.
Türkçede “Sonsuz Kaydırma” anlamına gelen Infinite Scroll, özellikle sosyal medya uygulamalarında sık sık kullanılan bir tasarım metodudur. Kullanıcı deneyimine verilen önemin artmasıyla birlikte bu tasarım e-ticaret ve benzeri sitelerde de kullanılmaya başlamıştır.
Söz konusu kullanıcı deneyimi olduğunda, kendinden en çok bahsettiren yöntem Infinite Scroll’dur. Bunun temel sebebi; kullanıcıların hiçbir butona tıklaması gerekmeden yalnızca ekranlarını ya da mouse tekerlerini kaydırarak onlarca farklı sayfaya erişebilmesidir. Kullanıcı deneyimi açısından adeta devrim niteliğinde olan bu yöntem, söz konusu SEO olduğunda ne yazık ki mükemmel bir performans sergileyememektedir. Gerekli düzenlemelerle Infinite Scroll’un daha fazla SEO uyumlu hale getirilebilmesi mümkün olsa da söz konusu fazla sayıda Pagination sayfasına sahip olan bir e-ticaret sitesi olduğunda performansta mutlaka düşüşler yaşanacaktır.
Infinite Scroll’un çalışma mantığı oldukça basittir. Ekran aşağıya kaydırıldıkça, belirlenen pixel ya da listelenen içerik sayısına erişildiğinde, ilgili eventler aktive olacak ve bir sonraki sayfanın içeriğini mevcut sayfada gösterecektir.
Kullanıcının bir sonraki sayfada yer alan içeriklere erişmesi için herhangi bir butonla etkileşeme geçmesi gerekmeyecek ve yalnızca ekrana kaydırarak bir sonraki sayfayı görüntüleyebilecektir. Bu açıdan, Infinite Scroll oldukça başarılı bir kullanıcı deneyimi sunmaktadır.
Yukarıdaki paragraflarda Infinite Scroll’un taranabilirlik ve indexlenebilirlik açısından klasik pagination yapısına oranla daha düşük bir performans sergilediğini belirtmiştik. Ancak internet sitenizde yüzlerce sıralı sayfa bulunmuyorsa, yani ürün ya da içerik sayınız azsa, gerekli düzenlemeleri sağladığınız taktirde taranabilirlik ve indexlenebilirlik konusunda bir problem yaşamanız olası değildir. Belirtilen dezavantajlar, fazla sayıda sıralı sayfaya sahip olan e-ticaret siteleri için geçerlidir.
Infinite Scroll tabanlı Pagination yapılarındaki en temel problem, bu yapıların doğrudan JavaScript’e bağlı olarak tarayıcıda işlem görmesidir. Yani gerekli düzenlemeler sağlanmadığı taktirde, sayfada oluşan tüm değişiklikler yalnızca DOM üzerinde etkili olacak ve kaynak kodlarda herhangi bir güncelleme olmayacaktır.
Aynı şekilde bir sonraki sayfa içeriğine yalnızca sayfanın aşağıya kaydırılmasıyla ulaşılabildiğinden, arama motoru robotları eğer bir sonraki sayfayı işaret eden bir bağlantı keşfetmezse, bu sayfayı tarayamayacaktır. Infinite Scroll konusundaki bu problemi Martin Splitt şöyle açıklamıştır:
“What does Googlebot not do? It doesn’t scroll.“
Kaynak: https://www.youtube.com/watch?v=LUOs3ZbXG7o&t=1894s
Infinite Scroll yöntemiyle ilgili son problem ise, özellikle e-ticaret sitelerini ilgilendiren taranabilirlik problemidir. Bu yöntemde yalnızca bir sonraki sayfaya bağlantı sağlanabildiğinden, söz konusu onlarca ya da yüzlerce sıralı sayfa olduğunda Crawl Depth bir hayli artmakta ve arama motoru robotları bu seviyedeki URL’lere daha az ilgi göstermektedir.
Infinite Scroll tabanlı Pagination yapılarında SEO sorunlarını gidermek ve yapının performansını iyileştirmek için şu maddelere özen göstermelisiniz:
Infinite Scroll konusunda John Mueller tarafından hazırlanan eşsiz bir örnek bulunmaktadır. Bu örnekte JavaScript ile Infinite Scroll metoduyla birlikte klasik bir pagination yapısı da kullanılmıştır. Böylelikle JavaScript deaktive olsa dahi kullanıcılar sorunsuz bir şekilde sıralı sayfalar arasında dolaşımı devam ettirebilmekte ve ayrıca arama motoru robotlarına taranabilirliği daha yüksek bir yapı sunulmaktadır.
Aşağıdaki görsellerde de görüntüleyebileceğiniz üzere bu yapıda sayfa değiştiğinde hem URL hem de kaynak kod seviyesinde sayfa içeriği değişmekte ve başarılı bir standart olarak sayfa self-canonical olarak işaretlenmektedir.
İlgili yapıyı http://scrollsample.appspot.com/items adresinden inceleyebilirsiniz.
Söz konusu SEO olduğunda, klasik pagination yapısı en zahmetsiz ve en başarılı yöntemdir. Bu yapının kullanıcılara sunduğu deneyim tartışılabilecek bir konu olsa da söz konusu SEO’ya uygunluk olduğunda Crawl Depth haricinde tartışılabilecek hiçbir noktası bulunmamaktadır.
Klasik Pagination yapısı diğer yapılara oranla daha fazla özgürlük sağladığından, bu yapının kendi içerisinde farklı kullanımları da mevcuttur. Bu kullanımlardan bazıları kullanıcıların deneyimini iyileştirmek amacıyla ortaya konulmuşken bazıları ise doğrudan Crawl Depth’i azaltmak amacıyla tasarlanmıştır. Sıklıkla kullanılan bazı yapılara örnek vermek gerekirse;
Aşağıdaki görselde yer alan yapı, görebileceğiniz en standart Pagination yapılarından birisidir. Kullanıcılara “önceki” ve “sonraki” seçenekleri ile birlikte belirli sayıda sıralı sayfa bağlantısı sunulmaktadır.
Aşağıdaki görseli incelediğinizde, kullanıcılara 10 adet sıralı sayfa seçeneğinin sunulduğunu görüntüleyebilirsiniz. Mavi ile işaretli bağlantılar, “önceki” ve “sonraki” sayfaları işaret etmektedir. Kırmızı ile işaretli bağlantı ise kullanıcılara sunulan son bağlantıdan (Görselde 10. Sayfa) bir sonraki bağlantıyı (Yani 11. Sayfa) işaret etmektedir.
Aşağıdaki yapıda ise yine benzer olarak kullanıcılara “önceki” ve “sonraki” seçeneklerinin yanı sıra 8 adet sıralı sayfa bağlantısı sunulmaktadır. Yukarıdaki yapıdan farklı olarak, ilgili kategoride yer alan son sıralı sayfa da kullanıcılara gösterilmektedir. Söz konusu Crawl Depth olduğunda aşağıdaki yapı size belirgin bir fayda sağlamayacaktır.
Pagination yapısı kurgularken uzmanları en çok endişelendiren konulardan birisi çoğu zaman Crawl Depth olmaktadır. Büyük çaplı e-ticaret sitelerinde sıralı sayfaların sayısı çoğu zaman 100’ü kolaylıkla aşabildiğinden, bu sayfaların indexlenmesi ve ayrıca bu sayfalarda yer alan ürünlerin arama motoru robotları tarafından keşfedilebilmesi oldukça önemlidir.
Matthew Henry tarafından gerçekleştirilen bir çalışma, Pagination ve Crawl Depth konusuna oldukça anlaşılabilir bir şekilde ışık tutuyor. Gerçekleştirilen bu çalışmada, 200 adet sıralı sayfanın mevcut olduğu var sayılıyor.
En ilkel Pagination yapılarından biri olan, kullanıcıların sıralı sayfalar arasında gezinirken yalnızca “önceki” ve “sonraki” butonlarını kullanabildiği bu senaryoda; arama motoru robotlarının 200. sayfaya erişebilmesi için aşağıdaki görselde de görülebileceği üzere tam olarak 200 adet bağlantının takip edilmesi / taranması gerekiyor. Bu yapı tabii ki de sınıfta kalıyor, çünkü:
Not: Yukarıdaki çıkarımlar Matthew Henry’e aittir.
Aşağıdaki görselde görüntüleyebileceğiniz yapı ise yukarıda verdiğimiz klasik Pagination yapısı örneklerinden biriyle tıpatıp aynıdır. Pagination yapısında son sayfanın bağlantısına yer vermek, Crawl Depth’i yarı yarıya azaltmaktadır. Eğer internet sitenizde yalnızca 20 adet sıralı sayfa bulunuyorsa, bu yöntem sizin için ideal olabilir. Ancak yüzlerce sıralı sayfadan bahsediyorsak, bu yapı da sizin için “en iyi yöntem” olmayacaktır.
Aşağıda yer alan yapı kullanıcılar tarafından biraz karmaşık görülebilecek olsa da söz konusu Crawl Depth olduğunda standart metotlara oranla benzersiz bir performans göstermektedir. 200 adet sıralı sayfanızın bulunduğu senaryoda; ulaşılması en zor, yani en derindeki sayfalar, ana sayfanızdan yalnızca 7 tıklama uzaktadır.
Şayet sıralı sayfalarınız sizin için çok önemliyse ve tüm sayfaların sorunsuz bir şekilde taranabilmesini & indexlenebilmesini istiyorsanız, bu yapıyı deneyimlemek kesinlikle faydanıza olabilir.
Bu yapı sayesinde söz konusu 20.000 sıralı sayfa olduğunda dahi en derindeki sayfaya ana sayfadan itibaren yalnızca 14 tıklamada erişebilmek mümkündür.
Kaynak: https://www.portent.com/blog/seo/pagination-tunnels-experiment-click-depth.htm
Pagination yapıları hakkında şu ana kadar pek çok farklı çalışma gerçekleştirildiğinden, oldukça farklı görüşlere tanık olmak mümkündür. Bu konuda her ne kadar “best practise” olarak adlandırabileceğimiz aksiyonlar mevcut olsa da Pagination yapısı konusunda halen herkesin ortak noktada buluştuğu kesin bir yapı bulunmamaktadır. Sizin için ideal yapı klasik Pagination tasarımı iken, ekip arkadaşınız Infinite Scroll yapısının daha başarılı olduğunu düşünebilir ve bu oldukça doğaldır.
Yapısal tasarım konusunda size kesin öneriler sunamayacak olsak da bu yapıları kurgularken kaçınmanız gereken teknik hususlar konusunda sizi gerçekleştirdiğimiz araştırmalar doğrultusunda bilgilendirebiliriz.
Bu metot uzmanlar tarafından sıralı sayfaların tüm gücünü kategorinin 1. sayfasında toplamak amacıyla denenmiş ve elde edilen performans sonrasında yöntem, pek çok uzman tarafından geçerliliğini yitirmiştir. Ancak bugün Pagination yapıları hakkında araştırma yaptığınızda, bu yöntemin halen önerildiğini ya da aktif olarak kullanıldığını görüntülemeniz mümkündür.
Sıralı sayfaların her biri özgün içerik barındırdığından, yani sayfa 1 ve sayfa 2’de yer alan içerikler birbirinden tamamıyla farklı olduğundan, bu yöntem çok da başarılı değildir.
Tüm sıralı sayfalar self-canonical olarak işaretlenmelidir.
Not: Özellikle Türkiye’de faaliyet gösteren e-ticaret servis sağlayıcılarında kategori ana sayfasının yanı sıra bu sayfanın birebir kopyası olan ?page=1 alternatifi bulunmaktadır. Bu durum duplicate content problemine yol açacağından, mümkünse ilgili sayfa kullanımdan kaldırılmalıdır. Şayet düzenleme mümkün değilse, bu sorun için canonical çözümünü tercih edebilirsiniz.
İçeriğimizin başında da belirttiğimiz üzere, sıralı sayfalar internet sitenizdeki herhangi özgün bir sayfa gibi muamele görmektedir. Yani kendine has ayrıcalıklara sahip değildir. Aşağıdaki görselde de görülebileceği üzere, her sıralı sayfa tamamıyla özgün içeriklere sahip olmalıdır. Genel SEO performansınızın olumsuz yönde etkilenmemesi açısından bu konuya özen göstermelisiniz.
Kaynak: https://developers.google.com/search/blog/2014/02/infinite-scroll-search-friendly
Bu başlık her ne kadar doğrudan bir üst başlıkla aynı konuya değinse de e-ticaret sitelerinde “duplicate content” olarak çoğu zaman ürünlere odaklanıldığından, kategoriler için hazırlanan metinler gözden kaçabilmektedir. Türkiye’de hizmet veren pek çok e-ticaret sağlayıcısında standart olarak bu problem bulunduğundan, bu konuya da özen göstermelisiniz. Kategori açıklaması yalnızca 1. sayfada bulunmalıdır.
Google botları JS ile oluşturulan bağlantıları takip edememektedir. Pagination yapınıza ait tüm bağlantıların keşfedilmesi, taranması ve indexlenmesi için; geçerli bağlantı etiketlerine sahip olmalısınız. Aşağıdaki görselde de görülebileceği üzere, Google botları yalnızca a etiketiyle oluşturulan bağlantıları takip edebilmektedir.
Sıralı sayfalarım taransın, içeriklerim keşfedilsin ancak sıralı sayfalarım indexlenmesin tarzında bir stratejiniz varsa; bu ne yazık ki mümkün değildir. Bu konu Google Webmaster Hangout’ta John Mueller tarafından açıklanmıştır.
Google botları noindex, follow olarak işaretlenen bağlantıları ilk etapta taramaya devam eder. Böylelikle bu sayfalarda herhangi bir direktif değiştiğinde, sayfanın index durumunu doğrudan değiştirebilir. Ancak uzun vadede Google botları tekrar tekrar “noindex” ile karşılaşırsa, bu sayfaları taramayı bırakır.
Yani noindex, follow uzun vadede noindex, nofollow ile eşdeğerdir.
Kaynak: https://youtu.be/9GNg8R-X8LQ?t=3295
Crawl Budget’ı daha etkin bir şekilde kullanılmak amacıyla denenmiş olan bu yöntemin sonuçları da ne yazık ki çok verimli değildir. İnternet sitenizdeki içeriklerin keşfedilmesi çoğu zaman Pagination yapısına bağlı olduğundan, bu sayfaların taranmasını ve indexlenmesini engellemek çok başarılı sonuçlar doğurmayacaktır.
Bu sorunun ortaya çıkması her ne kadar sizin aksiyonlarınızla bağlantılı olmasa da bu problemi bazı temel aksiyonlarla giderebilirsiniz. Sıralı sayfalarınız hedefliyor olduğunuz anahtar kelimelerde kategorinizin 1. sayfasıyla yarışmaya başladıysa:
Sıralı sayfalarınız her ne kadar internet sitenizdeki içeriklerin keşfedilme, taranma ve indexlenme oranını artırıyor olsa da bu sayfaların Crawl Budget’a dahil olduğunu unutmayın. Bu sayfaların internet sitenize doğrudan trafik getirme ya da yüksek ölçüde katkı sağlama imkanı bulunmadığından, Sitemap’te sıralı sayfa URL’lerine yer vermeyin.
Yukarıda yer alan başlıklar ile Pagination ve SEO konusundaki başarılı pratikleri ve başarısız pratikleri görüntülediniz. Bu aşamada internet siteniz için bir Pagination yapısı oluştururken mutlaka sektörünüzü, rakiplerinizi incelemeli ve ayrıca mutlaka hedef kitlenizin alışkanlıklarını ya da aldıkları aksiyonları anlamlandırmalısınız. Pagination yapısı SEO kadar kullanıcı deneyimiyle de bağlantılı olduğundan, karar verirken kesinlikle tek taraflı düşünmemelisiniz.
POPÜLER YAZILAR