CDN (Content Delivery Network) Nedir ve Ne İşe Yarar?

CDN Nedir?

CDN, yani İçerik Ulaştırma Ağı, içerik depolayan, bunları kullanıcılara ileten ve coğrafik planlara göre konumlandırılmış sunucu gruplarıdır. 1990'ların sonlarına doğru interneti kullanan kişilerin sayısı büyük oranda artmıştı ve bu durum internet üzerinde bazı sıkıntılar yaratıyordu. Aynı zamanda internette bulunan içerikler de oldukça zenginleşmeye başlamıştı. Videolar, grafikler, yüksek kaliteli görseller ve benzeri elementler de interneti fazlasıyla zorluyordu. Mevcut ağın yetersizliğinden kaynaklı ve zamanın getirdiği bu etkenler ile beraber darboğaz sorunu ortaya çıkmıştı yani internetin performansı yavaşlıyor, gecikmeler ve tıkanmalar kendini gösteriyordu. İnternet artık pek çok kullanıcının hayatının bir parçası olmuştu ve aynı zamanda büyük işletmeler için de önem arz ediyordu. Dolayısıyla bu soruna bir çözüm bulunması gerekiyordu ve işte tam bu noktada CDN (Content Delivery Network) yardıma geldi.

CDN Ne İşe Yarar?

CDN sunucuları bir internet içeriğinin yüklenmesi için gerekli olan HTML sayfaları, JavaScript dosyaları, görselleri, videolar vb. verilerin kolayca kullanıcıya aktarılmasını sağlar. Böylece dünya üzerine yayılmış CDN sunucuları sayesinde internet sitelerindeki içeriklere çok daha hızlı bir şekilde ulaşabilmeniz mümkündür.

Konuya biraz daha açıklık getirmek gerekirse, kısaca genel anlamda internet ağının nasıl bir yapı olduğundan bahsetmek gerekir. Günümüzde internet ağı çok daha gelişmiş, uydular ile destekleniyor olsa bile büyük bir kısmı aslında hala on yıllarca sürmüş, çok büyük zahmetler ile dünya üzerine yerleştirilmiş kablolar aracılığı ile gerçekleşmektedir. Bu kablolar karadan, denizlerden ve okyanuslardan dahi geçerek neredeyse tüm dünyayı kaplayan bir "ağ" oluşturmaktadır. Bunların bakımı ise tüm internet sağlayıcılarının ödemeleri ile yani biz internet kullanıcılarının internet hizmeti için ödemiş olduğu paralar ile gerçekleşmektedir. Bilindiği üzere verilerin boyutu arttıkça ve arada çok büyük mesafeler olduğunda kablolar üzerindeki aktarım hızı da yavaşlayacaktır, tıkanmalar olacaktır. Günümüzde internet sitelerinden bağımsız olarak bu konuya en iyi örnek online oyunlar olacaktır. Örneğin; Orta Doğu'da bulunan bir ülkeden, sunucusu Amerika'da bulunan bir oyuna bağlandığınızda gecikmeler olduğunu görürsünüz, bunun nedeni arada oldukça uzun bir mesafe olması nedeniyle veri aktarımının yavaşlamasıdır. Dolayısıyla bu tip oyunlar için her kıtada oraya özel sunucuların olduğu merkezler kurulur. CDN için bu örneğe benziyor yorumunu yapabiliriz.

Konumuza dönecek olursak, CDN olmadan, sadece bu internet ağı ile bahsi geçen zenginleşmiş verileri aktarmaya kalkarsak yukarıda bahsettiğimiz sorunlar ile karşılaşmış oluruz. Gecikmeler, tıkanmalar, duraksamalar, çökmeler gibi durumlar yaşarız. Fakat CDN yardımı ile veriler kullanıcılara ana sunucudan çok daha yakın bir konumdan ulaştırılsa bu gibi sorunların önüne geçilmiş olur. Günümüzde CDN oldukça yaygın olarak kullanılmaktadır ve artık daha çok bir gereksinim haline gelmiştir. Pek çok sosyal medya sitesi, Netflix, Youtube ve benzeri online video hizmeti sunan siteler günümüzde CDN'den faydalanmaktadır.

CDN Nasıl Çalışır?

Bahsettiğimiz gibi CDN'in amacı internet üzerinde yaşadığınız yavaşlamaları, gecikmeleri gidermektir. Bir siteye girdiğinizde görsellerin yavaş yüklenmesi veya online bir dizi, film izlediğinizde videonun geç yüklenmesi çok sinir bozucudur. Bu yavaşlamalar saniyelik durumlar olsa bile rahatsız edicidir ve bazı durumlarda hatalara neden olarak kullanıcının içeriğe ulaşmasını engelleyebilmektedir. CDN temelinde birbirine bağlı birçok sunucunun oluşturduğu bir ağdır ve içerik ile kullanıcı arasındaki fiziksel mesafeyi azaltarak bu yavaşlamanın önüne geçmeyi hedefler. Bu nedenle coğrafik olarak en iyi dağılımı sağlamış olan bir CDN servisi, internet içeriğini daha kaliteli bir şekilde ulaştıracaktır. Bu dağılım mevcut global internet ağı göz önünde bulundurularak yapılmaktadır.

Bir örnek vererek konuya netlik getirelim. Tatil gününüzdesiniz ve akşam Netflix veya benzeri bir online platformdan bir dizi izlemek istiyorsunuz. Seçtiğiniz diziye tıkladınız, bu noktada video içeriğini ulaştırmak için CDN kendi ağı üzerinden sizin için en uygun sunucuyu seçer. Bu sunucu genellikle size fiziksel olarak en yakın olan sunucu olacaktır. Seçilen CDN sunucusu istenilen dizi özelindeki verileri websitesinin sunucusundan alır ve size iletir. Bunu yaparken aynı zamanda kendi sunucusunda verilerin bir kopyasını oluşturur ve başka kullanıcılar da bu içeriği talep etmeye devam ettiği sürece onlara da kolayca ulaştırmak için bu kopyayı elinde tutar. Talepler durduğunda bu veriyi elinden çıkararak sunucu içinde yer açar. İlk istek gittiğinde istenilen içerik CDN sunucusu üzerinde yoksa, bahsettiğimiz gibi ilk olarak websitesinin sunucusundan bunu çeker ve yüklenme biraz daha yavaş bir süreç olur. Bu durum CDN Hit, ve CDN Miss olarak ayrılır. CDN Hit, istenilen içeriğin ön bellekte kopyasının olduğu ve kullanıcıya verilerin daha hızlı aktarılacağı anlamına gelir, CDN Miss ise tam tersi, ön bellekte içeriğin olmadığı, önce websitesinin sunucusundan bu içeriğin çekilmesi gerektiği anlamına gelir.

CDN genel olarak bir websitesinin CSS, javascript dosyaları gibi temel verilerinin iletiminde kullanılsa bile aslında görüldüğü gibi yapabilecekleri bundan çok daha fazladır. 4K ve HD Kalite videolar, yayınlar, uygulamalar, yazılımlar, oyunlar ve güncellemeler gibi bir çok veriyi aktarmada rol oynar. Kısacası internet üzerinde bulunan her veri potansiyel olarak CDN ile aktarılabilir.

CDN Neden Gereklidir? Faydaları Nelerdir?

Aslında şu ana kadar anlatılan her şey CDN'in faydalarını ve neden gerekli olduğunu gösteren nitelikte. Fakat yine de bunları maddeler halinde vurgulayalım:

-Websitesinin Yüklenme Süresini Azaltır: CDN kullanıcılara ağında bulunan en yakın sunucuyu seçerek içeriğin daha çabuk ulaşmasını sağlar, böylece sitenin sayfaları daha hızlı yüklenir. Sayfaların hızlı yüklenmesi demek, kullanıcıların sitede daha fazla vakit geçireceği anlamına gelir ve insanların siteyi terk etme oranı büyük oranda azalır. Kimse yavaş bir sitede gezinmek istemez.

-Web Hosting Bant Genişliği Bütçesini Azaltır: Bir sitenin bant genişliği kullanımı için ayırdığı bütçe öncelikli harcamaların arasında bulunmaktadır. CDN bu hosting ücretinin azalmasına yardımcı olur. CDN önbellekleme özelliği ve diğer optimizasyonları ile beraber, web sitesine ait ana sunucudan aktarılması gereken veri boyutunu azaltarak site sahiplerinin bant genişliği harcamalarında kar etmelerini sağlar.

-Site içeriğinin Erişimini Geliştirir: Trafiğin yoğunlaştığı zamanlarda, veya web sitesinin donanımında arıza çıkması gibi bir durumda, normal bir web sitesinin işlevselliği bozulur. Ancak CDN çok yoğun zamanlarda bu trafiği ağında bulunan birçok sunucuya dağıtarak bu yükün etkisini azaltır ve aynı zamanda donanımsal arızalar karşısında pek çok web sitesi sunucusuna oranla daha dayanıklı olurlar.

-Saldırılara Karşı Güvenlik Sağlar: Günümüzde web Sitelerine DDOS saldırıları yapılması yabancı olduğumuz bir durum değildir. DDOS saldırıları siteye bir anda çok fazla trafik akışının yönlendirilmesi ile gerçekleşir, siteler bu trafiği kaldıramayarak çöker ve hizmet verememek gibi olumsuz bir durumda kalır. CDN bu gibi saldırılarda yine önceden belirttiğimiz gibi trafiği ağındaki sunuculara paylaştırarak websitesinin sunucusunun zarar görmesini engelleyebilirler. Bunun dışında CDN bu tip saldırıları analiz ederek sunucu tarafına gönderilen istekleri sınırlandırabilir ve bu sayede saldırıyı etkisiz hale getirebilir.

CDN Verilerin Güvenliğini Nasıl Sağlar?

Verilerin güvenliği konusu CDN’in ayrılmaz bir parçasıdır. CDN, TSL/SSL sertifikalarını her zaman güncel tutarak web sitesi ve internet sağlayıcıları ile arasındaki iletişimin güvenliğini sağlar. DDOS saldırılarının dışında MITM saldırıları da gerçekleşmektedir. Bu saldırılar web sitesinin sunucusu ile CDN arasında bulunan iletişimi engellemeye veya değiştirmeye çalışır. Ancak iyi bir CDN güncel TSL ve SSL sertifikalarına sahip olacağı için bu tür MITM saldırılarının üstesinden gelebilmektedir.

CDN aynı zamanda bir nevi Firewall görevi de üstlenmektedir. Kullanıcı ve web sitesi arasındaki trafiğin kontrolü ondadır. Kullanıcının doğrudan web sitesinin dosyalarına erişmesini engelleyerek ekstradan bir güvenlik katmanı oluşturmaktadır.

CDN SEO için Gerekli midir?

Rekabetin had safhada olduğu internet ortamında arama sonuçlarında iyi bir sıralama almak isteyen web sitelerinin SEO konusunda kendilerini geliştirmeleri gerekmektedir. SEO konusunda iyileştirmeler pek çok alanda gerçekleştirilirken, sitenizin hızı, erişilebilirliği ve güvenliği, Google botlarının web sitesine değer biçerken göz önünde bulundurduğu kriterler arasında önemli olanlardır. Bu kriterlerin hepsi CDN ile çok daha iyi konumlara getirilebilir. CDN sitenin hızını arttırır, yoğunluklarda ve sorunların ortaya çıktığı zamanlarda verilerin ulaşılabilir kalmalarını sağlar ve saldırılara karşı koruma görevi üstlenebilir. Kısacası SEO konusunda bir web sitesini geliştirmek istiyorsanız CDN kesinlikle faydalanılması gereken bir teknolojidir.

CDN'i Kimler Kullanmalıdır?

Son 20 yılda CDN'in bir nevi internetin bel kemiği haline geldiğini söyleyebiliriz. Daha önce de belirttiğimiz gibi CDN günümüz internet dünyasında artık bir ihtiyaç olarak görülebilir. Küçük çapta bir web sitesi hakkında konuşursak, örneğin geniş kitlelere hitap etmeyen ve çok fazla zengin içerik barındırmayan bir blog sitesi CDN olmadan da varlığını sürdürebilir. Ancak geniş kitleler hedefleyen ve çok fazla zengin içeriğe sahip bir e-ticaret sitesi mutlaka CDN kullanmalıdır aksi takdirde varlığını sürdürmesi zor olacaktır. İnternet üzerinde bulunan güçlü otoritelere sahip web sitelerinin neredeyse tamamı CDN kullanmaktadır.

CDN Hizmeti Nasıl Alınır?

Peki CDN hizmetinden nasıl faydalanılır? İsterseniz kendi web sitelerinize bizzat CDN kurmanız mümkün. Ancak bir altyapı oluşturmanız ve özel veri merkezlerinden sunucular kiralamanız gerekeceğinden maliyeti ağır olacaktır. Bunu tercih etmiyorsanız CDN servisi sağlayan şirketler ile iletişime geçerek daha hesaplı bir şekilde bu hizmetten faydalanabilirsiniz.

Analiz

CDN aynı zamanda gerçek zamanlı bir analiz hizmeti de sağlayabilir. Sitenin trafiğini gözlemleyerek kullanıcı davranışı hakkında metrikler elde edebilir. Bu bilgilerle site sahipleri içeriklerini kullanıcılar için daha kullanışlı bir hale getirmek için optimize edebilir.